Rękawice ochronne w pracy
Podstawowym zadaniem rękawic jest ochrona naszych rąk i dłoni w życiu codziennym i w pracy. Najczęściej wielu z nas przypomina sobie o rękawiczkach w połowie jesieni gdy robi się już zimno i dłonie zaczynają nam marznąć. Są jednak osoby które muszą ich używać przez cały rok w swojej codziennej pracy. Nasze dłonie podczas pracy narażamy na wiele czynników zewnętrznych mniej lub bardziej szkodliwych. Rękawice ochronne mają za zadanie chronić nasze ręce jednocześnie pozwalając wykonywać nam nasze zadania. Ważne aby były dobrze dopasowane i zrobione z odpowiedniego materiału, zgodnie z normą EN ISO 21420. Powinny spełniać podstawowe funkcje – nie szkodliwe dla zdrowia, być funkcjonalne, wygodne a przede wszystkim skuteczne.
Rękawice robocze ochronne mają zastosowanie np. w przemyśle budowniczym w pracach na zewnątrz jak również przy pracach wykończeniowych wewnątrz budynku, w pracach spawalniczych czy montażowych oraz wielu innych. Nie są one tylko przydatne przy pracach ciężkich ale również w pracach lekkich. Rękawice ochronne wykorzystywane są także w przemyśle: spożywczym (np. przy wykładaniu towaru na półki czy dotykaniu produktów spożywczych typu bułki, wędlina); piekarniczym (np. do wyrabiania ciasta, wyciągania gorących blach z pieca) lub medycznym (np. przy pobieraniu krwi, przy badaniach). Każdy z tych zawodów naraża nasze ręce na działanie substancji lub czynników szkodliwych. Dlatego ważne jest aby nasze dłonie miały zapewnioną ochronę, abyśmy czuli się bezpiecznie. Nie jest łatwo wybrać odpowiednie rękawice ochronne. Dlatego wybierając należy wziąć pod uwagę następujące czynniki:
– rodzaj wykonywanej pracy
– zagrożenia występujące na wykonywanym stanowisku pracy
– stopień narażenia rąk
– określenie która część ręki będzie najbardziej narażona, co pozwoli dokonać prawidłowego wyboru konstrukcji rękawicy.
Rękawice ochronne można podzielić ze względu na: materiał z jakiego zostały wykonane, konstrukcje, właściwości ochronne.
Ze względu na konstrukcje rękawice dzielimy na:
– pięciopalcowe – najczęściej spotykane, wykonane z różnych materiałów, z różnym przeznaczeniem, najbardziej wygodne
– trzypalcowe – głównie przeznaczone do przemysłu piekarskiego, żaroodporne
– jednopalcowe – występuje jedynie jako żaroodporna i ocieplana
– o skróconych palcach i bezpalcowe – wykorzystywane głównie w pracach monterskich i przez mechaników którzy mają styczność z drobnymi częściami
– standardowe – podstawowej wielkości chroniące dłoń i nadgarstek
– proste – standardowej wielkości z luźną częścią przy nadgarstku, najczęściej wykorzystywany krój dla rękawic drelichowych
– długie – chronią nie tylko dłoń i nadgarstek ale również przedramię, najczęściej są to rękawice spawalnicze, żaroodporne, chroniące przed zagrożeniem chemicznym i olejami oraz przed przecięciem. Są również rękawice długie chroniące część ramienia
– z mankietem – wzmocniona część chroniąca nadgarstek sztywnym mankietem, najczęściej spotykany dodatek w przypadku rękawic skórzanych i nitrylowych
– ze ściągaczem – standardowe wykończenie w rękawicach dzianych to ściągacze na nadgarstkach, natomiast w rękawicach ze skóry koziej stosuje się również gumki ze ściągaczami
– z zapięciem na rzep – stosowane w rękawicach monterskich, najczęściej w skórzanych oraz niekiedy wykonanych z dzianin.
Ze względu na właściwości ochronne dzielimy na:
– chroniące przed czynnikami mechanicznymi: powinny głównie spełniać normę EN 388 zapewniając ochronę przed jednym z zagrożeń typu ścieranie, przecięcie, rozdarcie i przekłucie. Dodatkowe wymagania dot. tego typu rękawic zawarte są również w normach: EN 381 dot. wymagań dla rękawic chroniących przed przecięciem piłą łańcuchową; EN 1082 dot. rękawic i ochrony ramion chroniące przed przecięciem i ukłuciem nożami ręcznymi; EN 14328 dot. rękawic i ochrony ramion chroniące przed przecięciem nożami z napędem
– chroniące przed czynnikami chemicznymi i biologicznymi: powinny spełniać normę EN ISO 374 dot. odporności na przesiąkanie oraz przenikanie czynnika chemicznego, właściwości mechanicznych oraz minimalnej długości rękawic. Rękawice powinny również spełniać normę EN 388 tj. chroniące przed czynnikami mechanicznymi
– chroniące przed czynnikami termicznymi: dzielimy na rękawice chroniące przed gorącymi czynnikami termicznymi oraz przed zimnem. Norma EN 407 określa wymagania dla rękawic chroniących przed gorącymi czynnikami, a norma EN 511 przed zimnem.
– elektroizolacyjne: chronią ręce przed porażeniem prądem elektrycznym. Podstawowa norma określająca wymagania dla rękawic chroniących przed prądem to norma PN-EN 60903. Zgodnie z tą normą wyróżniano dwa rodzaje rękawic:
* izolacyjne pięcio- i trzypalcowe stosowane razem z rękawicami skórzanymi zakładanymi na wierzch
* izolacyjne pięcio- i trzypalcowe stosowane samodzielnie.
W rękawicach do prac pod napięciem występuje również podział ze względu na ich właściwości specjalne tj. kategrie:
A – odporne na działanie kwasu
H – odporne na działanie oleju
Z – odporne na działanie ozonu
M – o zwiększonej odporności mechanicznej
R – odporne na działanie kwasu, oleju i ozonu
C – odporne na działanie skrajnie niskich temperatur.
– antyelektrostatyczne: przeznaczone do stosowania w atmosferze zagrożonej wybuchem, spełniające normę EN 420.
– antywibracyjne: chronią ręce przed drganiami mechanicznymi o różnych częstotliwościach. Mają za zadanie ograniczać transmisję drgań z uchwytów narzędzi wibracyjnych do rąk operatorów maszyn. Muszą spełniać jednocześnie dwa kryteria aby można je uznać za rękawice antywibracyjne:
* nie wzmacniają drgań przekazywanych z rękojeści na dłoń operatora w zakresie częstotliwości 32-200 Hz,
* jednocześnie, redukują drgania w zakresie częstotliwości 200-1250 Hz do wartości mniejszych niż 60% wartości drgań mierzonych na dłoni operatora, gdy pracuje bez rękawicy.
Ze względu na materiał z jakiego wykonane są rękawice ochronne dzielimy je na:
– drelichowe: typowe rękawice robocze wykonane z drelichu bawełnianego o kroju prostym lub ze ściągaczem. Dostępne są w kolorach od granatowego, przez moro po biel, w wersjach letnich i zimowych.
– drelichowe wzmacniane skórą: wykorzystywane do cięższych prac, wzmacniane skórą: bydlęcą dwoinową (bardziej szorstka a jednocześnie miększa, może mieć różną grubość, dobrze znosi wysokie temperatury); licową (bydlęcą – przeznaczone dla budowlańców, murarzy oraz pokrewnych zawodów, tanie, bardzo wytrzymałe; świńską – do ogólnego użytku; kozią – najczęściej stosowane w rękawicach monterskich o dobrej chwytności i dużej wytrzymałości, często używane również przez kierowców); syntetyczną.
– skórzane: wykonane ze skóry licowej bydlęcej, koziej, owczej lub dwoinowej. Często posiadają wydłużone mankiety sięgające nieraz do przedramienia chroniąc najbardziej narażone na urazy części ręki. Bardzo dobre jako rękawice sprawdzające się w budownictwie, mechanice, ciężkim przemyśle, jako rękawice spawalnicze.
– dzianinowe: wykonane z różnego rodzaju elastycznych dzianin jak: bawełnianie, poliamidowe, poliestrowe, kevlarowe. Mogą być powlekane latexem, pcv, poliuretanem i nitrylem. Najbardziej popularne to rękawice typu: frak, dragon, blue bird (rtela), grip i wampirki. Ten rodzaj rękawic jest używany np. na budowie, w magazynach, przy pracach w grodzie.
– gumowe oraz z tworzyw sztucznych: umożliwiają pracę, zachowując czyste ręce i chroniąc dłonie przed różnymi detergentami. Dlatego wykorzystywane są chętnie przy pracach porządkowych. Posiadają dłuższe mankiety, są elastyczne i odporne na uszkodzenia mechaniczne. Najczęściej powlekane lateksem, nitrylem, winylem, pcv czy kauczukiem polichloroprenowym.
– jednorazowe: podstawowe rodzaje to rękawiczki lateksowe, nitrylowe, winylowe oraz foliowe. Mają uniwersalny kształt tzn. pasują zarówno na prawą jak i lewą rękę. Są podstawowym wyposażeniem gabinetów lekarskich, zabiegowych, kosmetycznych, weterynaryjnych, stomatologicznych, fryzjerskich, studiach tatuażu. Można również zauważyć stosowanie rękawic jednorazowych w gastronomi czy przez cukierników. Najsłabszą ochronę zapewniają rękawice foliowe stosowane głównie przy kontakcie z żywnością lub przy farbowaniu włosów.
Rękawice ochronne mają przede wszystkim chronić ręce pracownika przed szkodliwym działaniem otoczenia w miejscu pracy czy przed warunkami atmosferycznymi. Wybór właściwych rękawic wcale nie jest taki prosty. O prawidłowym wyborze decyduje wiele czynników a szeroki wybór rękawic ochronnych na rynku wcale nam to nie ułatwia. Jeśli mamy jakiekolwiek wątpliwości to powinniśmy poradzić się profesjonalistów, aby nie narażać zdrowia i życia pracownika.